ساختار غزلیّات عرفانی حافظ بر طبق نظری? تودوروف

پایان نامه
چکیده

درتحلیل غزل های عرفانی حافظ،باید به این نکته توجّه داشت که در یک غزل هر سه موضوع عرفان مطرح می شود یعنی در ساختار یک غزل عرفانی هم جهان شناسی وجود داردوهم شناخت شناسی هست وسلوک عرفانی هم مطرح می شود وبه زبان دیگر عرفان به انسان ومسأل? انسان مربوط می شودوبه جایگاهی که این موجود ناشناخته در هستی دارد،واین سه موضوع از هم جدا نیست،وکل داستان در این خلاصه می شودکه معشوق تجلّی کرده واز نور تجلّی، انسان وجهان پدید آمده،واز این میان انسان بار امانت عشقی را که بین او ومعشوق بوده تقبّل کرده است.البتّه از سرنادانی،سرآخر او را از بهشت اخراج کردند وغریبانه به این جهان رسید ودر اینجا دچار غم غربت شد واکثراوقات هم دل بست? مظاهر زیبای این جهانی ودچار فراموشی، که او باید برگردد،به آن جایی که از آن آمده است.با در نظرگرفتن این موقعیّت و واقعیّت که انسان در هستی دارد ،می توان به تحلیل غزل های حافظ پرداخت وبه زبان دیگر غزل های حافظ داستان انسان است .غم او، شادی او ،آوارگی او وعشق اورا بر جسته می کند ودر این دیدگاه انسان مسافری است که بعد از سیر وسفر بر می گردد،واگر واقع بین باشیم،نمی توانیم انکار کنیم ،که به دنیا می آییم بزرگ می شویم وپیر ودر نهایت ابزارهای زندگی در این دنیا را از دست می دهیم وآماد? یک دگردیسی دیگر می شویم ورفتن وبازگشت به جایی که آمده ایم.وکار حافظ بیان این داستان به زبان رنگین هنر است،انسان که داستان خود را به این زبان می خواند،دچار شگفتی ولذّت می شود وکار هنر همین است وایشان خوب از عهده برآمده است.ومادراینجا هرسه موضوع را به به تفصیل مورد بررسی قرار می دهیم،تاشناخت دقیق به حاصل شود وما دید عرفانی را نسبت به جهان بهتر بشناسیم وبه زبان دیگر به آن چهارچوب بدهیم.در جهان شناسی عرفانی دید عارف به مقتضای جان چو دیگر شد، جهان دیگر شود نسبت به دید عرفی و حتی علمی و یا فلسفی به جهان نگاهی دیگرگونه است.

منابع مشابه

ساختار منسجم غزلیات حافظ شیرازی

شعر حافظ در عین انسجام ساختاری، ظاهری پاشان و گسسته دارد. برخی منکران، به اعتبار این ظاهر بر حافظ خرده می‌گرفتند که هر بیتش سخنی مجزاست، برخی نیز برای بی‌اعتبار کردن حرف اصلی حافظ، ابیات او را از هم تفکیک می‌کردند تا از زهر انتقادهای وی بکاهند، لیکن در دورۀ معاصر بدون توجه به این سابقه تاریخی، استقلال ابیات را هنر حافظ شمرده‌اند. در مقاله حاضر، پس از بحث و بررسی دربارۀ عوامل پیدایش این تصورها، ...

متن کامل

ساختار زیبایی‌شناسی تعریض در غزلیات حافظ

تعریض از مباحثی است که درخصوص آن بین بلاغت‌دانان، اختلاف بوده است. این صنعت در شعرشاعران مختلف نمود داشته، اما در شعرحافظ به شکل بارزتری متجلّی شده است به‌گونه‌ای که بدون در نظرگرفتن ‌آن، معانی بسیاری از اشعار حافظ دریافت نمی‌شود. یکی از جلوه‌‌های زیبایی‌شناسی شعر حافظ، ایهام هنری آن است. دلایل‌ مختلفی از جمله روح عنادی و سرکش خواجه و مشرب عمیق انتقادی و افکار و عقاید سنت‌برانداز او باعث شده تا ...

متن کامل

ساختار منسجم غزلیات حافظ شیرازی

شعر حافظ در عین انسجام ساختاری، ظاهری پاشان و گسسته دارد. برخی منکران، به اعتبار این ظاهر بر حافظ خرده می گرفتند که هر بیتش سخنی مجزاست، برخی نیز برای بی اعتبار کردن حرف اصلی حافظ، ابیات او را از هم تفکیک می کردند تا از زهر انتقادهای وی بکاهند، لیکن در دورۀ معاصر بدون توجه به این سابقه تاریخی، استقلال ابیات را هنر حافظ شمرده اند. در مقاله حاضر، پس از بحث و بررسی دربارۀ عوامل پیدایش این تصورها، ...

متن کامل

بررسی واژگان زنانه در غزلیات عرفانی حافظ شیرازی

موضوع این مقاله بررسی واژه‌هایی در صد غزل اول دیوان حافظ است که به‌طور ظاهری می‌توان آن‌ها را واژگانی زنانه دانست. برای یافتن معانی و مفاهیم پنهان آن‌ها و اینکه آیا منظور شاعر از آوردن این الفاظ، معنای ظاهری آن‌هاست یا در ذهن و اندیشه‌اش مفاهیمی ماوراء معنای ظاهری این الفاظ را در نظر داشته است. این پژوهش از نوع کیفی و روش تحقیق نیز اسنادی‌ـ کتابخانه‌ای است و از روش تحلیل محتوا به صورت کیفی نیز ...

متن کامل

کارکرد ردیف در فرم و ساختار غزلیات حافظ

گزینش هر واژه یا تعبیر شاعر نه تنها در بیت، بلکه در طول شعر نیز مؤثر است. اگر به انتخاب واژه یا تعبیری توجه کنیم که به‌عنوان «ردیف» در پایان هر بیت تکرار می‌شود به اهمیّت انتخاب شاعر و لزوم تناسب همه‌جانبة ردیف با کلیّت شعر بیشتر پی می‌بریم. با توجه به اهمیت گزینش ردیف، بر اساس نظریه‌های فرمالیسم و ساختگرایی به بررسی نقش و کارکرد ردیف در غزلیات حافظ پرداخته‌ایم. بر این مبنی، کارکرد، ارزش و نقش رد...

متن کامل

متناقض‌نما در غزلیات حافظ

یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های ادبی شعر حافظ «ایهام» است که شاعر به وسیلة آن توانسته کلام خود را از جذبه‌ای خاص برخوردار و رندانه ظرایف و طرایف را از هر مضمونی بیان کند و در عین حال خواننده را در گزینش بی‌نهایتی از معنا رها سازد. بنابراین توجه بیشتر مشتاقان شعر حافظ به بررسی این شگرد و سایر ترفندهای ادبی مرسوم در بلاغت عصرِ او معطوف شده است. شعر حافظ دارای جذبه‌هایی پنهانی است که او هنرمندانه آنها...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه کردستان - دانشکده زبان و ادبیات فارسی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023